Einde van de Adelscultuur?

Wielen-238-15-Twickel-2001.jpgvrijdag 13 mei 2022 11:35

Adellijke strategieën om te overleven (1918-1950)
Symposium op Kasteel Twickel | 29-30 september 2022

adelsgeschiedenis

In samenwerking met de Nederlandse Kastelenstichting houdt de Nederlands-Duitse Kring voor Adelsgeschiedenis op kasteel Twickel in Delden een symposium over het thema ‘Einde van de adelscultuur? Adellijke strategieën om te overleven (1918-1950)’. Op deze bijzondere, historische plek zullen Nederlandse en Duitse onderzoekers uit uiteenlopende disciplines spreken over een boeiend thema dat tot voor kort maar weinig aandacht kreeg: de overlevingsstrategieën van adellijke families, personen en instituties na de Eerste Wereldoorlog. 

Voor de meeste Duitse edellieden betekende 1918 een dramatisch breuk. De troonsafstand van de keizer en zijn vlucht naar Nederland hadden voor hen ongekende gevolgen. De nieuwe grondwet van Weimar betekende zelfs de afschaffing van de adel als publieke institutie. Ook in Nederland, waar edelen sinds 1848 nauwelijks nog privileges genoten, had het einde van de Eerste Wereldoorlog aanzienlijke gevolgen. Adellijke families behoorden hier rond 1900 weliswaar nog altijd tot de politieke, sociale en culturele elite, maar de invoering van algemeen kiesrecht en democratisering op bijna alle maatschappelijke terreinen, de institutionele ontvlechting van adel, monarchie, kerk en leger, de crisis in de landbouw en de invoering van nieuwe belastingen leidden net als in Duitsland in de jaren 1920 en 1930 tot een ‘identiteitscrisis’ die een heroriëntatie noodzakelijk maakte. Sommige Nederlandse edellieden toonden zich sceptisch over de nieuwe democratische maatschappij. In Duitsland waren antidemocratische opvattingen onder de adel veel heftiger en ook veel wijder verbreid. De relatie tussen adel en nationaalsocialisme is nog altijd een gevoelige kwestie in de Duitse en Nederlandse geschiedschrijving.

Het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945 was een tweede keerpunt in de adelsgeschiedenis van de 20e eeuw. In de DDR kregen adellijke families te maken met onteigeningen en verbanningen. Veel minder bekend is de onteigening van Duitsers in Nederland op grond van een besluit uit 1944 van de regering in ballingschap met betrekking tot de confiscatie van vijandelijke vermogens. Na de oorlog bleken Nederlandse adellijke grootgrondbezitters nog nauwelijks in staat hun landgoederen bijeen te houden. De meesten van hen besloten hun kastelen en landhuizen te verkopen, onder te brengen in een stichting of over te dragen aan monumenten- of natuurbeschermingsorganisaties. De eerste initiatieven voor het behoud van kastelen en landgoederen dateren uit de periode vóór de oorlog, maar na 1945 versnelde dit proces aanzienlijk. Betekenden al deze ontwikkelingen het einde van de adelscultuur in Duitsland en Nederland?

Dit zijn thema’s en vragen die op 29 en 30 september op kasteel Twickel in maar liefst zestien presentaties aan de orde komen. De voertalen van de presentaties zijn Nederlands, Duits en Engels. Het symposium wordt afgesloten met een rondleiding door kasteel Twickel.

De deelnamekosten bedragen € 35,- (voor beursstudenten € 15,-). Op donderdagavond 29 september vindt in café-restaurant ’t Hoogspel te Delden een gemeenschappelijk diner plaats. De kosten voor dit diner zijn € 26,50 (inclusief drankje). Op het deelnameformulier kunt u aangeven of u aan het diner deel wilt nemen.

Wij verwachten dat er veel belangstelling is voor dit symposium. Het aantal plaatsen is echter beperkt. Wij raden u dan ook aan snel te reageren als u inschrijving overweegt.
Hopelijk tot ziens op 29 en 30 september in kasteel Twickel! 

Het complete programma van het tweedaagse symposium kunt u hier downloaden.
Aanmelden kan via dit aanmeldformulier

« Terug

Sluiten