Nederlandse Kastelenstichting

Vier publicaties over de adel, patriciaat en hun erfgoed stonden vrijdag centraal tijdens het uitverkochte symposium ‘Oude elites in de moderne wereld’. Een samenwerking tussen NKS en Werkgroep Adelsgeschiedenis. Elyze Storms-Smeets (Oorlog in Arcadië) bracht de wederopbouw van ‘Arcadië’ voor het voetlicht; over de omgang met sporen van militaire constructie en destructie op landgoederen. Simone Nieuwenbroek (Einde van de Adelscultuur?) ging in op de ontwikkelingen in interbellum en WOII rondom het gezin Schimmelpenninck van der Oye op kasteel Duivenvoorde. Leo van Putten schetste de situatie op Kasteel Amerongen rond de laatste heer Godard graaf van Aldenburg-Bentinck (Een Europees Edelman in Amerongen) en de rol van de NKS inzake de gedeeltelijke confiscatie van het kasteel na de oorlog, terwijl Michiel Purmer (Schitterende Ballast) de overdracht vanaf 1920 van landgoederen en buitenplaatsen naar natuurbeschermers belichtte. Yme Kuiper en Hanneke Ronnes werden geïnterviewd over het verrichten van onderzoek op basis van oral history, egodocumenten en de nu raadpleegbare CABR-bronnen en de omgang met ‘gevoelige’ informatie door de historicus/onderzoeker. Wij danken alle sprekers voor hun fantastische bijdrage! Moderators: Robert Quarles van Ufford en Simone Nieuwenbroek. Wil je meer weten over de invloed van de ontwikkelingen in de 20e eeuw op kastelen, buitenplaatsen en hun bewoners? Op 12 september organiseren wij de Oorlog-in-Arcadië-excursie ‘Utrechtse Heuvelrug’ op Kasteel Amerongen en Huis Doorn, met lezingen van onder meer Elyze Storms-Smeets, Leo van Putten en Wendy Landewé - van der Veen. Meer info: www.kastelen.nl.

Afgelopen woensdag 18 juni vond het geanimeerde symposium ‘Zet erfgoed op de politieke kaart’ plaats. Aanleiding: op 18 maart 2026 zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Dat lijkt ver weg, maar de voorbereiding voor de verkiezingsprogramma’s vinden nu al plaats. Werk aan de winkel dus! Johanna van der Werff, bestuurslid NKS, was een van de organisatoren en schreef een boeiend verslag over het symposium. Je leest het hier. https://lnkd.in/eTHp77dM

Gisteren wandelden wij met donateurs en belangstellenden door Kralingen met Robert Ligthelm als onze deskundige en enthousiaste gids. Kuyl’s Fundatie was de eerste stop: het hofje dat in 1814 ingevolge het testament van Anthonetta van Kuyl werd gesticht op haar buitenplaats aan de Schie, en dat ca. vijftig jaar geleden werd herbouwd in Kralingen. Vervolgens een bijzonder bezoek aan de buitenplaats ’s Gravenhof (een voormalige katoendrukkerij, gebouwd in 1723) met het wonderschone park (een oase op de zomerse dag). Dit alles op charmante en flamboyante wijze ingeleid door eigenaar jonkheer R. Boddaert. De wandeling langs de gracht van het voormalige Slot Honingen bracht ons tot slot bij Trompenburg Tuinen & Arboretum, een van Europa’s meest bijzondere tuinen. Veel dank Robert Ligthelm voor de organisatie van deze bijzondere en aangename middag! Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? Volg ons op LinkedIn, Facebook en Instagram. Michiel Van Eijck 📷 Sietske Annevelink-Schurer Bert Annevelink Trompenburg Tuinen & Arboretum Pictures Publishers

UITNODIGING Oude elites in de moderne wereld - Een middag rond vier recente boeken over de Nederlandse buitenplaatscultuur in de 20e eeuw | 4 juli a.s. Hoe verging het de adel en hun buitenplaatsen en landgoederen in en na de Tweede Wereldoorlog? Het afgelopen jaar verschenen maar liefst vier publicaties over deze bijzondere overgangsperiode: Oorlog in Arcadië I  Einde van de adelscultuur? I Schitterende ballast I Een Europees edelman in Amerongen. Het verschijnen van deze werken laat zien dat het bestuderen van de adelsgeschiedenis die zich afspeelde tijdens en rond de Tweede Wereldoorlog onverminderd relevant en populair is. Nieuwe omgang met deze veelal beladen geschiedenis maakt dat er nog steeds nieuwe ontdekkingen worden gedaan. In samenwerking met de Werkgroep Adelsgeschiedenis organiseren wij daarom een symposiummiddag waarin vier sprekers in zullen gaan op de thematiek van de vier verschenen boeken en de vraag hoe de Tweede Wereldoorlog van invloed was op de adelscultuur in Nederland. Meer info over het programma en aanmelden: https://lnkd.in/evyzFbXp De kosten voor dit bijzondere symposium bedragen €12,50 voor donateurs en €15,- voor introducés en andere geïnteresseerden. 👉🏻 Er zijn nog slechts enkele plekken beschikbaar

Vormde de Tweede Wereldoorlog een cesuur voor de adel, buitenplaatsen en landgoederen? Een vraag die, getuige het verschijnen van maar liefst vier boeken over dit thema, op dit moment uiterst relevant is. De Werkgroep Adelsgeschiedenis en de Nederlandse Kastelenstichting organiseren rond dit thema op 4 juli aanstaande een symposiummiddag. Zes sprekers zullen in lezingen, een vraaggesprek en een debat met de zaal ingaan op de vraag hoe de Oorlogsjaren en de in een stroomversnelling geraakte maatschappelijke veranderingen hun invloed hadden op de adels- en buitenplaatscultuur in Nederland. U kunt hier natuurlijk bij zijn! Kijk voor het gehele programma en om u aan te melden op 👉 https://lnkd.in/enWB2usw Elyze Storms-Smeets Yme Kuiper Robert Quarles van Ufford Simone Nieuwenbroek Hanneke Ronnes WBOOKS Amsterdam University Press Uitgeverij Verloren BV

Een bijzondere vorm van Duits toerisme in Nederland tijdens de bezetting was het zogenaamde uniformtoerisme: militairen die in uniform door het land reisden en toeristische sites bezochten. Vooral in de eerste bezettingsjaren trokken Duitse militairen eropuit. De kust was populair - velen hadden nog nooit de zee gezien – maar ook kastelen en parken. Duitse militairen bezochten als toerist het Muiderslot, park Sonsbeek of kasteelruïne Valkenburg om te genieten van cultuur en natuur. De nationaalsocialistische regering stimuleerde militairen om de bezette gebieden van Europa te bezoeken tijdens rotatieperiodes tussen front, het achtergebied en de thuisregio. Hierbij is de promotie van bepaalde gebieden boven andere veelzeggend voor de nationaalsocialistische hiërarchische opvattingen over natuur en cultuur. Meer weten? Uniformtoerisme is één van de fenomenen die aan bod komt tijdens onze bijzondere ‘Oorlog in Arcadië-excursie Utrechtse Heuvelrug’ op 18 juni a.s! Meer info en aanmelden via https://lnkd.in/eJH6Vjwg Elyze Storms-Smeets Lodewijk Gerretsen Wendy Landewé - van der Veen

Gisteren overhandigde auteur Corrie C. De Kool-Verhoog het eerste exemplaar van het nieuwe boek ‘Eens woonden zij op kasteel Ter Horst’ aan Robert Quarles van Ufford. Tot op heden kwam kasteel Ter Horst in de literatuur vooral voor in overzichtswerken. Corrie de Kool belicht in deze monografie niet alleen de bouwhistorie en het bouwwerk in zijn omgeving, er is vooral aandacht voor de sociale aspecten van het eigendom en het bewonen van een kasteel, voor de adellijke families en de betrokken gemeenschap van het dorp Loenen (Gld). De auteur verrichtte onderzoek in (familie)archieven naar onder meer stadsrekeningen, administraties, contracten, aktes, kasboeken, gastenlijsten, maar ook egodocumenten zoals een vriendenboekje. Ook objecten (erfstukken) zijn bij het onderzoek betrokken zoals een schouw, een rouwbord en tegeltableaux. Corrie de Kool heeft de informatie uit haar onderzoek vertaald naar een toegankelijk geschreven boek dat geïllustreerd is met veel tot op heden onbekend beeldmateriaal. Zij bracht het boek in eigen beheer uit en zonder winstoogmerk. Een prijzenswaardig initiatief. De publicatie is te bestellen door een mail te sturen naar: c2verhoog@kpnmail.nl Foto: Gerrit van de Pol

Vooruitlopend op de algehele bevrijding nam de Nederlandse regering in ballingschap in Londen in oktober 1944 het Besluit Vijandelijk Vermogen (BVV). Hiermee werd het mogelijk om het bezit van de vijanden Duitsland, Italië en Japan in beslag te nemen ter vergoeding van de schade die de staat had geleden. De administratie van dit vermogen werd uitgevoerd door het Nederlands Beheersinstituut (NBI), voor het beheer werd de NKS opgericht om te ‘waken voor het in stand blijven van in Nederland gelegen kasteelen en andere onroerende zaken, welker behoud van algemeen belang is uit een oogpunt van monumentenzorg, natuurbescherming of landschapsschoon’. Het bekendste kasteel waar het BVV van toepassing werd verklaard is Huis Doorn. Na WOI had de laatste Duitse keizer Wilhelm II dit huis gekocht en er zijn intrek genomen. Zijn zoon kroonprins Friedrich Wilhelm von Hohenzollern was na het overlijden van de voormalige keizer in 1941 eigenaar geworden. Direct na de bevrijding vielen zijn bezittingen toe aan de Nederlandse staat en kwamen onder beheer van het NBI te staan. De pogingen van de prins om door een ‘ontvijanding’ weer in bezit te komen van Huis Doorn en de kostbare inboedel strandden. Nog voor de gerechtelijke procedures waren afgerond, meldden zich verschillende gegadigden voor het Huis. De NKS keerde zich tegen een publieke verkoop; uiteindelijk ging ook de Nederlandse regering hierin mee. Huis Doorn bleef Nederlands bezit; het beheer werd in 1956 aan een stichting werd overgedragen. Benieuwd naar meer verhalen over de kastelen op de Utrechtse Heuvelrug voor, tijdens en na de oorlog? Op 18 juni organiseren wij een themaexcursie naar kasteel Amerongen en Huis Doorn. Een mooi programma vol lezingen, rondleidingen en ruimte voor reflectie. Meer info en aanmelden: https://lnkd.in/eJH6Vjwg Elyze Storms-Smeets Wendy Landewé - van der Veen Lodewijk Gerretsen

80 jaar NKS: aankondiging 2e ‘Oorlog in Arcadië-excursie’ op 18 juni Na de succesvolle Oorlog in Arcadië-excursie in Zuid-Limburg, nodigen wij belangstellenden van harte uit voor de tweede excursie in deze reeks. Op 18 juni staat de Utrechtse Heuvelrug centraal tijdens een kennisexcursie rondom het thema ‘Duitse connecties in families/ internationale relaties’. Deze vindt plaats op kasteel Amerongen en Huis Doorn. Prof. dr. Elyze Storms-Smeets is moderator en schetst tijdens deze dag de context van de Utrechtse landgoederen tijdens de Tweede Wereldoorlog, de Duitse connectie van ‘landgoedfamilies’, het zogenaamde ‘uniformtoerisme’ en de rol van de NKS na de oorlog als het gaat om onteigening als gevolg van deze connecties. Dr. Leo van Putten focust op de fragmentatie van het landgoed Amerongen, de laatste heer van Amerongen (het onderwerp waar hij begin dit jaar op promoveerde), de relatie met Duitse families en de gevolgen van de onteigening voor Amerongen. De aanwezigheid van de Duitse keizer Wilhelm II op Huis Doorn komt daarbij onvermijdelijk aan de orde. Uiteraard maken twee bijzondere rondleidingen in Kasteel Amerongen en Huis Doorn deel uit van het programma. Meer info over het programma en aanmelden: https://lnkd.in/eJH6Vjwg Elyze Storms-Smeets Lodewijk Gerretsen Wendy Landewé - van der Veen Stichting Kasteel Amerongen Museum Huis Doorn

*Interessant voor kasteelliefhebbers: bijzondere lezing met rondleiding* Dr. Leo van Putten werkte ruim zes jaar lang aan het biografisch proefschrift over de laatste Heer van Amerongen, Godard graaf van Aldenburg Bentinck. In januari promoveerde hij hiermee aan de Universiteit van Amsterdam en verscheen tevens de handelseditie van het proefschrift onder de titel ‘Een Europese edelman in Amerongen’.  De Werkgroep Adelsgeschiedenis wil het verschijnen van dit boek niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Daarom organiseren zij in samenwerking met museum Kasteel Amerongen op woensdag 28 mei een middag rond dit thema. Leo van Putten zal een lezing verzorgen, waarna aansluitend een rondleiding wordt gegeven door het kasteel met speciale aandacht voor de periode waarin Godard en zijn vrouw Louise het huis bewoonden. Er zijn voor deze middag nog enkele plekken beschikbaar. Meer info over het programma en aanmelden via: https://lnkd.in/er4C5D9h Werkgroep Adelsgeschiedenis Stichting Kasteel Amerongen